جدید ترین یافته‌های «کوهورت» در گیلان نشان می دهد حدود ۷۰ درصد جمعیت استان گیلان با مشکل اضافه‌ وزن یا چاقی مواجه بوده و شیوع دیابت در استان نیز به ۲۴ درصد رسیده است.
اختصاصی نیمرخ/ تا چند دهه پیش بیماری‌های عفونی اصلی‌ترین عامل مرگ ‌ومیر در جهان و ایران بودند اما امروزه بیماری‌های غیرواگیر مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، سکته های مغزی، دیابت، سرطان‌ها و بیماری‌های مزمن تنفسی، علت اصلی مرگ ‌ومیر و ناتوانی در جوامع شده‌اند. 

این بیماری‌ها به دلیل روند تدریجی، وابستگی به سبک زندگی و افزایش سن جمعیت، هزینه‌های سنگینی به نظام سلامت تحمیل می‌کنند و کیفیت زندگی را کاهش می‌دهند .
مطالعه کوهورت کشوری با پایش بلند مدت وضعیت سلامت ایرانیان، داده‌هایی ارزشمند درباره سبک زندگی و عوامل خطر بیماری‌های مزمن فراهم کرده است. نتایج این طرح در گیلان نشان می‌دهد افزایش تحرک و غربالگری منظم می‌تواند کلید محافظت از کبد، کنترل قند خون و کاهش مرگ‌های خاموش در جامعه باشد .

در این راستا دومین نشست خبری ارائه نتایج طرح‌های تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان با حضور دکتر «محمد تقی آشوبی» رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان، دکتر«فریبرز منصور قناعی» رئیس مرکز تحقیقات گوارش و کبد گیلان ، دکتر «فرحناز جوکار» اپیدمیولوژیست و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان ،دکتر «رامیار فرزان» معاون تحقیقات و فناوری، مدیران ستادی دانشگاه، اعضای هیئت علمی، محققان، کارشناسان و اصحاب رسانه در سالن کارگاه مرکز آموزشی درمانی رازی رشت برگزار شد.

گیلان در کوهورت کشوری از سال ۹۳ تاکنون

دکتر «فریبرز منصور قناعی» رئیس مرکز تحقیقات گوارش و کبد گیلان در این نشست با اشاره به اهمیت مطالعه کوهورت کشوری برای شناسایی عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر گفت:این طرح با مشارکت مردم، ابزار قدرتمندی برای یافتن مشکلات سلامت جامعه و پیشگیری از بیماری‌های مزمن است و نتایج اولیه نشان می‌دهد افزایش فعالیت بدنی و غربالگری منظم، می‌تواند نقش کلیدی در کاهش دیابت و اختلالات کبدی داشته باشد.
وی افزود: این بیماری‌ها برخلاف بیماری‌های عفونی که با اقدامات کوتاه‌ مدت قابل کنترل هستند، نیازمند شناسایی زودهنگام، غربالگری و مداخلات پیشگیرانه و تغییر سبک زندگی هستند؛ در غیر این صورت، جامعه با موجی از مرگ‌های خاموش و هزینه‌های سرسام‌آور درمان مواجه خواهد شد.
دکتر منصور قناعی توضیح داد: مطالعه کوهورت کشوری، یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های سلامت عمومی در ایران است که از سال ۱۳۹۳ با همکاری ۲۴ دانشگاه علوم پزشکی از جمله دانشگاه‌های گیلان، مشهد، شیراز، تبریز و اصفهان و ... آغاز شده است؛ این طرح با انتخاب گروهی نماینده از جمعیت هر استان، وضعیت سلامت آن‌ها را در بازه‌ ۱۵ تا ۲۰ ساله پایش می‌کند.
وی افزود: این مطالعه با گردآوری اطلاعات دقیق از تغذیه، سبک زندگی، شاخص‌های بیوشیمی، وضعیت جسمانی و آزمایش‌های دوره‌ای، الگوهای بیماری‌های مزمن و عوامل خطر را شناسایی و تحلیل می‌کند تا از طریق ارائه راهکارهای بومی و علمی، باری از دوش نظام سلامت برداشته شود.
دکتر منصور قناعی گفت: مطالعه کوهورت یک جامعه مینیاتوری از هر استان می‌سازد و اطلاعات دقیق از وضعیت سلامت آن‌ها جمع‌آوری می‌کند، این اطلاعات به ما کمک می‌کند تا عوامل خطرساز را شناسایی و با سیاست‌ گذاری‌های علمی، از بروز بیماری‌ها پیشگیری کنیم.
کوهورت در گیلان؛ اقدامات و دستاوردها

وی ادامه داد :با حمایت و پیگیری‌های تیم مرکز تحقیقات گوارش و کبد استان، مطالعه کوهورت در گیلان از سال ۱۳۹۳ در شهرستان صومعه ‌سرا آغاز و در سال ۱۳۹۵ با ثبت‌ نام ۱۰ هزار و ۵۲۰ نفر از گروه سنی ۳۵ تا ۷۰ سال تکمیل شد.

وی افزود: در این  طرح ۴ هزار فرد بالای ۵۰ سال از 39 منطقه شهری و روستایی این شهرستان انتخاب و تحت پوشش قرار گرفتند تا تصویری واقعی از وضعیت سلامت جمعیت استان ارائه دهند.
این فوق تخصص گوارش گفت: یکی از نمونه‌های ارزشمند این طرح، شناسایی و درمان ۱۱ فرد مبتلا به هپاتیت C بود که از بیماری خود هیچ اطلاعی نداشتند و در صورت عدم غربالگری، ظرف چند سال آینده به نارسایی کبدی و سیروز مبتلا می‌شدند؛اما با این اقدام زندگی 11 نفر نجات داده شد و هزینه‌های درمانی آنها کاهش یافت.
دکتر منصور قناعی همچنین گفت: هم ‌اکنون گیلان در شاخه‌های مختلف از جمله کوهورت چشم، شنوایی، دهان و دندان و سالمندی فعال است.
یافته‌های کلیدی کوهورت در گیلان

دکتر «فرحناز جوکار» اپیدمیولوژیست و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان هم در این نشست با اشاره به یافته‌های مطالعه‌ کوهورت در استان گیلان اظهار داشت: بررسی ۱۰ هزار و ۵۲۰ نفر در رده‌ سنی ۳۵ تا ۷۰ سال نشان داد که ۳۹ درصد افراد دارای اضافه‌ وزن و ۳۲ درصد چاق بودند؛ به عبارتی، حدود ۷۰ درصد جمعیت مورد بررسی در گیلان با مشکل اضافه‌ وزن یا چاقی مواجه ‌اند.
وی افزود: ۷۶ درصد از افراد چاق، دچار اختلالات چربی خون نیز بودند و هر چه شاخص توده بدنی  (BMI)بالاتر بود، اختلال چربی هم در آنها بیشتر بود.
به گفته دکتر جوکار، شیوع دیابت در استان گیلان به ۲۴ درصد رسیده و این میزان در زنان، به‌ دلیل شیوع بیشتر چاقی بالاتر است. همچنین، هر واحد افزایش در شاخص توده بدنی، خطر ابتلا به اختلالات چربی خون را ۱۰ درصد افزایش می‌دهد. سطح آنزیم‌های کبدی نیز در افراد مبتلا به دیابت و سندروم متابولیک بالاتر گزارش شده است.
غربالگری و فعالیت بدنی؛ کلید محافظت از کبد و پیشگیری از دیابت

وی تأکید کرد:افرادی که فعالیت فیزیکی بیشتری داشتند، سطح آنزیم‌های کبدی پایین‌تر و از سلامت کبدی بهتری برخوردار بودند و این پیام مهمی برای مردم است که با افزایش فعالیت بدنی روزانه و کاهش کم‌ تحرکی، می‌توانند سلامت کبد و قند خون خود را مدیریت کنند.
دکتر جوکار با هشدار نسبت به نادیده گرفتن آنزیم‌های کبدی بالا اظهار کرد: به‌ ویژه افراد چاق، کم ‌تحرک و در معرض خطر دیابت باید غربالگری‌های سلامت، از جمله آزمایش‌های مربوط به کبد، قند و چربی خون را جدی بگیرند و نسبت به نتایج آزمایشات دوره‌ای خود حساس باشند.
وی تاکید کرد: افزایش فعالیت بدنی روزانه حتی به شکل پیاده‌ روی، می‌تواند محافظ سلامت کبد و کاهش‌ دهنده خطر بیماری‌های قلبی، دیابت و چربی خون باشد و رعایت تغذیه سالم، مدیریت وزن و کاهش مصرف غذاهای پرچرب و پرقند، گام مهمی در پیشگیری از بیماری‌های مزمن غیرواگیر است.
چرا کوهورت کشوری برای آینده ایران مهم است؟
طرح کوهورت کشوری، گنجینه‌ای ارزشمند برای ارتقای سلامت جامعه ایرانی است که با ایجاد بانک‌های ژنتیکی و داده‌های دقیق از سلامت ایرانیان، بستری ارزشمند برای پژوهش‌های ملی و بین‌المللی ایجاد کرده است. 
این پروژه عظیم با کمک به شناسایی زودهنگام بیماری‌ها، تغییر رفتارهای پرخطر و ارتقای فرهنگ غربالگری در جامعه، راهی برای کاهش هزینه‌های درمانی و پیشگیری از بیماری‌های مزمن و مرگ‌های خاموش است؛ این طرح همچنین می‌تواند به سیاست‌گذاران سلامت کمک کند تا بر اساس داده‌های واقعی، مسیر ارتقای سلامت عمومی کشور را طراحی  و از بروز بیماری‌های مزمن و هزینه‌های سنگین درمانی جلوگیری کنند و آینده‌ای سالم‌تر برای ایران بسازند.

خلاصه پیام به مردم:

✅ اگر آنزیم‌های کبدی در آزمایشتان بالا است، موضوع را جدی بگیرید و با پزشک مشورت کنید.
✅ فعالیت بدنی روزانه مانند پیاده‌روی منظم، کلید سلامت کبد و قلب است.
✅ غربالگری‌های دوره‌ای قند و چربی خون را فراموش نکنید.
✅ رعایت تغذیه سالم و کنترل وزن، سدی مهم در برابر بیماری‌های مزمن است و ...