اعلام خبر ممنوعیت سگ‌گردانی در برخی از شهرهای کشور طی روزهای اخیر واکنش‌های بسیاری را به دنبال داشته است. دادستان شهرهایی چون گلستان، کرمان، تبریز، لرستان، آذربایجان غربی، اصفهان، همدان و قزوین، گیلان و ... سگ‌گردانی در معابر شهری، پارک‌ها، اماکن عمومی و وسائل نقلیه را ممنوع اعلام کرده و این اقدام را در پاسخ به «درخواست‌های متعدد شهروندان» و با هدف «رعایت حقوق همه افراد» عنوان کرده‌اند.
به گزارش نیمرخ/ «پیام محبی» دامپزشک، رئیس بیمارستان دامپزشکی تهران و رئیس پیشین جامعه دامپزشکان ایران در گفتگو با خبرآنلاین از معایب و مزایای ممنوعیت سگ‌گردانی در شهرهای مختلف گفته است.
مشروح گفتگو را در ادامه می‌خوانید.
*آقای محبی طی روزهای اخیر ممنوعیت‌هایی برای سگ‌گردانی در برخی از شهرهای کشور اعلام شده است؛ نظر شما چیست؟
اینکه ما در کشوری زندگی می‌کنیم که قانون و مجلس واحد دارد، قوه قضائیه واحد دارد و اینگونه نیست که هر استانی از لحاظ مسائل سیاسی برای خودش تصمیم بگیرد ولی یک سری قوانین مثل ممنوعیت سگ‌گردانی در یک سری از شهرهای مشخص توسط قوه قضائیه، امام جمعه یا عوامل نیروی انتظامی تعیین می‌شود، برای من عجیب است. چون خدا را شکر کشور ما ملوک‌الطوایفی نیست.
سالهاست در جریان این ماجرا هستم که یک طیف سیاسی خاص در کشور دنبال ایجاد چنین محدودیتی برای سگ‌گردانی هستند و خیلی هم تلاش کرده‌اند و من خیلی خوشحال بودم از این موضوع که بالاخره قانونی راجع به این مسئله وضع می‌شود.
*آیا درباره ممنوعیت سگ‌گردانی قانونی که مصوب مجلس باشد، داریم؟
سالها پیش نمایندگان طرحی را در مجلس به نام «طرح صیانت از حقوق عامه در مقابل حیوانات مضر و خطرناک» مورد بررسی قرار دادند و قرار بود کمیسیون قضایی مجلس راجع به آن تصمیم بگیرد و کارگروهی برای آن تشکیل شد. خود من حداقل ۷ تا ۸ بار در آن جلسات به عنوان نماینده سازمان نظام دامپزشکی و نماینده جامعه دامپزشکان حضور داشتم و آخرین جلسه هم دقیقا یک هفته قبل از ماجراهای مربوط به مهسا امینی برگزار شد و در نهایت ناتمام ماند. در آخرین جلسه که راجع به مسئله سگ‌گردانی در مجلس صحبت شد، مطالب متعددی مطرح شد که به نظر من آن طرح ایرادات زیادی داشت ولی از این بابت که بالاخره از بی‌قانونی خارج می‌شد، خوشحال و راضی بودم که البته آن زمان قانونی تصویب نشد.
*یعنی شما با وضع قانون ممنوعیت سگ گردانی موافق هستید؟
اصلا موافق نیستم؛ من با وضع شدن قانون و قانون‌گرایی موافقم؛ البته قانونی که با در نظر گرفتن جوانب مختلف این مسئله و با بهره‌مندی از نظرات کارشناسان و متخصصان به تصویب برسد. من از بعد علمی و مباحث دامپزشکی با تصویب قانون ممنوعیت سگ‌گردانی مخالف هستم. نیروی انتظامی هم از بعد دیگر مخالفت داشت و مثلا می‌گفت جریمه‌ای که برای ممنوعیت سگ‌گردانی تعیین شده کم است و کافی نیست.
این حق اجتماعی مردم است که اجازه داشته باشند حیوان خانگی داشته باشند و در همه جای جهان هم قانونی در این خصوص و البته با شرایطی مشخص وجود دارد.
*قوانین داشتن حیوانات خانگی در دیگر کشورها به چه شکل است؟
شما فکر نکنید که مردم بدون هیچ قانونی در اروپا و آمریکا می‌توانند هر نوع حیوان خانگی را که می‌خواهند نگهداری کنند. در همه جای جهان و البته وقتی جوامع مثل امروز بزرگ و گسترده شده و هر اتفاقی موافقان و مخالفان خود را دارد، قانون وضع کرده و از طریق قانون رفتار می‌کنند نه اینکه یک نفر مثل دادستان تصمیم بگیرد که داشتن سگ و گربه و ... را ممنوع کند؛ در یک کشوری مثل سوئد که اینقدر حقوق حیوانات را رعایت می‌کنند، اگر سگ کسی یک انسان دیگر را گاز بگیرد، حتما آن سگ را می‌کشند؛ فقط کافی است که دندان یک سگ به بدن یک انسان برسد؛ چرا چون آن سگ دیگر شغلش گاز گرفتن است و حتی در مواقعی برای صاحب او نیز مجازات زندان تعیین می‌شود.
زمانی تصمیم گرفته شد در یک طرح ضربتی طی یک روز حدود ۲۰۰ یا ۳۰۰ تا سگ را از سطح شهر تهران جمع‌آوری کرده و در نهایت سگها را به کهریزک بردند و البته بعضی از این سگها برای مردم بود. برای آن سگها چندین اتفاق افتاد؛ جدا از اینکه یک سری از صاحبان سگها می‌رفتند جلو و التماس می‌کردند و بالاخره با پارتی و آشنا و ... آن‌ها را تحویل می‌گرفتند؛ یک سری از سگها هم در کهریزک از گرسنگی یا بیماری مردند؛ چون وقتی شما یک کلونی سگ کنار هم نگه داری کنید بیماری هم به سراغشان می‌آید و مسائل بهداشتی به خوبی رعایت نمی‌شود و در نهایت به جز سگهایی که تحویل صاحبانشان شده بود، بقیه سگهایی که زنده مانده بودند و کسی سراغشان نرفته بود را در کهریزک رها کردند. این معضل نتیجه بی‌قانونی است.
*علت مخالفت شما با ممنوعیت ایجاد شده فعلی برای سگ‌گردانی چیست؟
من مخالفم چون یک شخص بدون در نظر گرفتن جوانب مختلف موضوع حیوانات خانگی و نگهداری از آن‌ها این ممنوعیت را تعیین کرده است اما اگر به قانونی تبدیل شود که مثلا مصوب مجلس باشد، مخالفتی ندارم. من موافق قانون داشتنم؛ قانونی که مشخص کند فرد چگونه و در چه شرایطی می‌تواند حیوان خانگی مثل سگ و ... داشته باشد.
در حال حاضر ما هیچ قانونی در کشور نداریم که شما بتوانید آن را به حیوانات خانگی مضر و خطرناک تعمیم بدهید و بخواهید حیوان یا صاحب حیوان را دستگیر کنید. پس این ممنوعیت‌های که در شهرهای مختلف درباره ممنوعیت سگ‌گردانی اعمال می‌شود، بی‌قانونی است مگر اینکه از مجرای قانونگذار بگذرد و اگر مردم این را ببینند حتی ممکن است مشارکت بیشتری در انتخابات‌های آینده داشته باشند.
قانون را مجلس تصویب می‌کند و با تایید شورای نگهبان، به تصویب نهایی رسیده و در نهایت دولت باید آن را اجرا کند و ممکن است بشود مثل همین قانون عفاف و حجاب که دولت می‌گوید من فعلا توانایی اجرای آن را ندارم.
در شهری مثل تهران عده زیادی از افراد بدون اینکه هیچ کس، هیچ محدودیتی از ابتدا برای آن‌ها گذاشته باشد و ممنوعیتی اعلام شده باشد به داشتن حیوان خانگی مبادرت کرده و دیگر این حیوان خانگی عضوی از خانواده آن‌ها شده و روابط عاطفی شکل گرفته است و اگر مخل کسی نباشند، کسی نباید کاری به آن‌ها داشته باشد و اگر مخل است که باید برای آن قانون تعیین شود.
*پیشنهاد شما به کسانی که از ممموعیت سگ‌گردانی می‌گویند چیست؟
در حال حاضر ما بحران‌های مختلفی مثل بحران معیشت، بحران اقتصاد، بحران برق، بحران آب و ... داریم، طرح مباحثی چون ممنوعیت سگ‌گردانی از طرف مسئولان خودش یک بار روانی جدید آن هم به بی‌آزارترین قسمت جامعه وارد می‌کند و به نظر من فقط یک عامل نفوذی می‌تواند چنین کاری را بکند
در جامعه امروز ما نگهداری حیوان خانگی یا آوردن آن در اجتماع، اصلا ربطی به نگرش‌های سیاسی یا اعتقادات مذهبی افراد ندارد و متاسفانه به دلیل بی‌توجهی به وضع قانون درباره آن، می‌تواند در یک فرایند اشتباه به یک مبارزه سیاسی تبدیل شود و یک عده فکر می‌کنند دارند در این جریان، یک مبارزه سیاسی انجام می‌دهند و با وجود اینکه شرایط نگهداری از حیوان خانگی را ندارند به آوردن حیوان به خانه خود مبادرت می‌کنند.
این موضوع ثابت شده است که در جوامعی که به داشتن حیوانات خانگی افراد فشار وارد شود و آن‌ها را منع کنند، افراد به سمت داشتن حیوانات غیرخانگی نامتعارف می‌روند و همین الان هم در کشور زیاد است؛ حیواناتی که دیگر دیده نمی‌شوند، صدایی از آن‌ها در نمی‌آید و بیرون بردن از خانه هم ندارد اما ممکن است که از خانه فرار کرده و به منزل دیگر افراد که بی‌خبر هستند، بروند.
۳ سال پیش اعلام کردم که از هر ۱۰ ایرانی یک نفر حیوان خانگی دارد و الان به نظرم حتما این آمار ۳۰ درصد هم بیشتر شده است و الان از هر ۷ یا ۸ ایرانی یک نفر حیوان خانگی دارد و در حال حاضر ۸ تا ۱۰ میلیون حیوان خانگی در کشور داریم و اینکه چرا این جمعیت بزرگ‌تر شده و کسی به این اصلا فکر نمی‌کند که این حیوانات چقدر غذا مصرف می‌کنند و چه غذاهایی لازم دارند، چه سیستم بهداشتی لازم دارند، جای خود ولی به این فکر کنید که با اعلام شدن ممنوعیت‌های خارج از قانون سرنوشت این حیوانات چه می‌شود؟
اغلب این حیوانات در جامعه رها می‌شوند و خب این خیلی ترسناک است؛ به خصوص برای آن‌هایی که از حیوانات می‌ترسند و مردم بیشتر آسیب می‌بینند.
آنقدر که ما در ایران بدون قانون می‌توانیم حیوان خانگی داشته باشیم، در کانادا نمی‌توانیم؛ چون اگر شما در کانادا به داشتن حیوان خانگی مبادرت کنید باید از یک سری فرایندها رد شده، باید بیمه داشته باشید، باید حیوانتان شناسایی شده باشد و شما باید بهداشت حیوان خود را رعایت کنید؛ از طرف شما باید توان مالی رسیدگی به اون حیوان را داشته باشید و درباره همه موارد فوق قانون وجود دارد و بخاطر همین اصلا به طور خود به خود خیلی‌ها دیگر به سراغ داشتن حیوان خانگی نمی‌روند.
در ایران ما در شرایطی می‌توانیم قوانین مشابهی را برای نگهداری حیوانات خانگی تعیین کنیم که اول از همه داشتن حیوان خانگی را به رسمیت بشناسیم.
*حرف شما با مسئولان تصمیم‌گیر در خصوص حیوانات خانگی چیست؟
به مسئولان می‌گویم شما نمی‌توانید سر در همه پارک‌ها بنویسید ورود سگ ممنوع؛ چون قبح این مسئله را در تمام کارها می‌شکنیم؛ من می‌گویم شما بیایید و در ورودی ۲ پارک در هر محله بنویسید"ورود حیوانات آزاد" و در ۵۰ پارک دیگر بنویسید "ورود حیوانات ممنوع" و خب اگر قانون اینگونه قانونمند اجرا شود، خیلی از مشکلات حل خواهد شد.
*بیشترین حیوان خانگی که توسط مردم نگهداری می‌شود، چیست؟
در حال حاضر در کشور ما و مخصوصاً در تهران، بیشترین حیوان خانگی که نگهداری می‌شود، سگ و گربه با سهم ۵۰ به ۵۰ است، یک زمانی مثلا ۲۰ سال پیش ۸۰ درصد سگ بود اما الان نسبت برابر دارند و البته خیلی از افراد هم پرنده دارند که اعلام دقیق آمار پرنده‌ها خیلی سخت است؛ چون خیلی‌ها پرنده دارند اما هیچ وقت به مراکز درمانی مراجعه نمی‌کنند برای همین اعلام آمار آن‌ها خیلی سخت است. اصولا در کل جهان داشتن گربه طوری است که دارد خیلی مرسوم‌تر از داشتن سگ می‌شود.
*تبعات یا مزایای ایجاد ممنوعیت در سگ‌گردانی چیست؟
من فکر نکنم که ایجاد ممنوعیت بدون ضابطه و قانون در سگ‌گردانی هیچ مزیتی داشته باشد که بتوان از آن نام برد؛ ایجاد ممنوعیت سگ‌گردانی تبعاتی هم دارد و اولین مورد آن این است که افرادی که حیوان خانگی دارند، در صورت بیمار شدن حیوانشان دیگر به دامپزشک مراجعه نمی‌کنند، چون نمی‌توانند آن را با عبور از سطح شهر به دامپزشک برسانند و خب از دسترس خارج می‌شوند و سلامتشان تهدید می‌شود. از طرف دیگر حق حیوانات نیست که زندانی شوند اما با ایجاد چنین محدودیتی حق حیوانات ضایع می‌شود. موافقان ممنوعیت سگ‌گردانی و دیگر حیوانات خانگی فکر می‌کنند اگر به دامپزشک‌ها فشار بیاورند، داشتن حیوانات خانگی محدود می‌شوند و اتفاقا برعکس است. در تصویب قوانین این چنینی مثل "ممنوعیت سگ‌گردانی" یک سری کارشناس مثل جامعه‌شناس، روانشناس، متخصص خدمات شهری، پلیس و روحانیون، همه باید در کنار قانونگذاران باشند و در نهایت با مشورت جمعی تصمیم‌گیری کنند؛ نه اینکه یک دادستان در شهر خودش قانون برای ممنوعیت سگ‌گردانی وضع کند. چون صلاحیت این مسئله و وضع قانونی به این مهمی را ندارد
*شما با نگهداری حیوانات خانگی موافق هستید؟
من با نگهداری حیوان خانگی حتما موافقم چون بار روانی خانواده را کم می‌کند و به نوعی آرامش روحی به افراد می‌دهد.